Fyri at fáa eina [**hágóðskuvøru**](https://fisk.tokni.fo/) út á marknaðin er týdningarmikið, at nógvir partar arbeiða saman. Tað eru nógvir ymiskir partar, sum handfara rávøruna, áðrenn hon er á døgurðatallerkinum hjá brúkaranum. Summar fyritøkur hava ræði á nógvum liðum, og aðrar fáast bara við virksemi í einum ávísum parti av [**veitingarketuni**](https://fisk.tokni.fo/), til dømis við fiskiveiðu ella fiskaaling, fiskavirking, flutning, sølu o.s.fr. 

Í hesum partinum fert tú at læra eitt sindur um framleiðslu og virðisketur.

Framleiðsla

Gongdin frá tí, at rávøran er fingin til vega, til hon er hjá brúkaranum, verður eisini kallað ein [**virðisketa**](https://fisk.tokni.fo/). Hetta er tí, at virðið á vøruni økist, so hvørt sum hon fer ígjøgnum eitt lið, til hon kemur til endaliga brúkaran. Sum eitt hugsað dømi, so kann sigast, at tá ið fiskurin svimur í sjónum, hevur hann einki peningaligt virði. So verður hann veiddur og seldur til fiskakeypara fyri eina ávísa upphædd. Fiskakeyparin virkar fiskin víðari, soleiðis at nú kann hann seljast til ein handil, sum so selur hann víðari til brúkaran. Harafturat kann avskurður seljast til laksafóður. Tí hevur fiskurin eitt nógv størri virði, tá ið hann hevur verið ígjøgnum hesi liðini. Eisini er týdningarmikið at hava í huga, at loyvir, vitan, útgerð og annað skal til fyri at fáa fatur á rávøruni at byrja við. Niðanfyri sæst eitt dømi um virðisketur fyri fiski- og alivinnuna.

![, Mynd: Sjókovin. Tillagað frá Manta Consulting - Fish2.0](https://fob-strapi-images.s3.amazonaws.com/Icons_value_chains_3fa61657da.jpg)

Framleiðslugongdin

![, ](https://fob-strapi-images.s3.eu-west-1.amazonaws.com/intro_Naerlagni_litil_1f8cf26569.mov)

Hagreiðing - brot úr filminum Nærlagni umborð

Drag ymisku liðini í kassarnar og set í rætta raðfylgju.

Virðisketa

Virðisketur

Avmarkaða útboðið av fiski ger, at tað er týdningarmikið at gagnnýta tilfeingið so væl sum gjørligt. Tað ber til at gagnnýta innvølir, skræðu, høvd og annað og sostatt økja um samlaða virðið í fiskivinnuni. Fiskur kann nýtast til so nógv annað enn flak. Gransking í fiskaproteinum seinastu árini hevur víst, at fleiri fiskasløg framleiða ymisk lívvirkin peptid; tað eru smá protein, ið kunnu týna bakteriur, soppar, virus og [**sníkar**](https://fisk.tokni.fo/). Fiskur framleiðir hesi evni fyri at verja seg sjálvan. Við tøkniligari menning og gransking eru tað stórir møguleikar at framleiða [**hávirðisúrdráttir**](https://fisk.tokni.fo/) úr fiski. Myndin niðanfyri vísir, hvørjir úrdráttir verða vunnir úr toski í Íslandi. 

![, Mynd: Iceland Ocean Cluster](https://fob-strapi-images.s3.eu-west-1.amazonaws.com/cod_products_Iceland_Ocean_Cluster_d8d0ddb1ad.jpg)

Biotøkni og økt gagnnýtsla av tilfeinginum

Far til føroyakortið og skriva svarini til spurningarnar í kassarnar niðanfyri. Minst til at goyma hvørja ferð, tú fert av síðuni.

1\. Eru nakrar fyritøkur ella nøkur skip, har tú býrt? Skriva í kassan niðanfyri og greið einum floksfelaga frá.

2\. Bólkaarbeiði við 3-4 næmingum. Veljið tykkum hvør sína fyritøku úr hvør sínari bygd ella hvør sínum býi. Fylg leinkinum og far inn á heimasíðuna at lesa um fyritøkuna. Skriva umleið 100 orð um fyritøkuna. Skriva í kassan niðanfyri og greið hinum í bólkinum frá tí, sum tú hevur skrivað.

3\. Bólkaarbeiði við 3-4 næmingum. Veljið tykkum hvør sítt skip. Fylg leinkinum og finn útav, hvar skipið er í løtuni. Eru onnur skip í økinum? Heldur tú, skipið er til fiskiskap? Skriva í kassan niðanfyri og greið hinum í bólkinum frá tí, sum tú hevur funnið útav.

Svar til 1. spurning

Svar til 2. spurning

Svar til 3. spurning

Føroyakortið

Dálkandi og skaðilig evni, ið verða latin út í náttúruna.

Skipan í kroppinum, ið verjir ímóti sjúku.

Dálkandi útlát, sum ger, at lofthavið verður ovhitað.

Øki, sum verður stongt í tíðaravmarkaða tíð, tá ið ábendingar eru um ov nógvan ungfisk.

Eitt virki, ið framleiðir mat. Kroppurin má fáa proteinir fyri at vaksa og gera orku. Matur sum fiskur, egg, kjøt og mjólk er ríkur í proteinum.

Ein vera, sum má liva á aðrari veru fyri at kunna liva, t.d. lús.

Slag av fiskireiðskapi (hjól við nailonsnøri).

Dorg við nógvum beituhúkum, ið gongur í ring.

Evni, sum eru neyðug, fyri at livandi verur skulu virka ella vaksa.

Stovnar, ið ansa eftir ella taka sær av fiskivinnuni.

Til dømis húðkrem, smyrsl og luktilsi.

Eitt savn av lógum, ið galda í einum landi ella á einum ávísum øki.

At ala sjódjór, t.d. fisk ella skeljadjór, og/ella at dyrka tara.

Tá ið fiskað verður við ábyrgd. At tað ikki verður tikið ov nógv úr fiskastovninum.

Tá ið ov nógv verður fiskað úr stovninum, soleiðis at hann ikki klárar at endurnýggja seg.

Tá ið fiskiskip fiska fiska- ella djórasløg, sum tey ikki ætla ella hava loyvi at fiska.

Fiskayngul, sum enn ikki hevur upptikið blommusekkin.

Laksur, sum er so mikið stórur, at hann er búgvin at seta á sjógv.

Lóg, sum ásetur, hvussu vit tryggja og verja umhvørvið.

Fiskayngul, sum enn ikki hevur upptikið blommusekkin

Ein elalítil fiskur, sum hevur upptikið blommusekkin og er klárur at eta.

Keta, sum vísir, hvussu t.d. ein fiskur ferðast ígjøgnum ymisk lið, frá veiðu til hann verður etin.

Ein keta, sum vísir, hvussu ein vøra økist í virði frá rávøru, til hon er hjá endaliga brúkaranum.

At fáa so nógv burturúr sum gjørligt.

Ein vera, sum má liva á aðrari veru fyri at yvirliva, t.d. lús.

Ein vera, sum má liva á aðrari veru fyri at yvirliva, t.d. lús

Tað, ið er til av sama slagi og nørist saman, t.d. fiskastovnur.

Fiskur, sum ikki er loyvdur at fiska, tí hann er ov lítil.

Ungur fiskur, áðrenn hann er gýtingarførur.

Vørur við høgum virði, sum vit fáa burturúr rávøruni.